สารทเดือนสิบ หรือ วันสารทไทย เป็นประเพณีสำคัญของคนภาคใต้ โดยเฉพาะในจังหวัดนครศรีธรรมราช ประเพณีนี้ได้รับอิทธิพลมาจากความเชื่อทางศาสนาพราหมณ์และพุทธศาสนา โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว ซึ่งเชื่อว่าในช่วงวันแรม 1 ค่ำ เดือน 10 วิญญาณผู้ล่วงลับจะได้รับการปล่อยตัวจากนรก เพื่อมาขอรับส่วนบุญจากลูกหลาน และจะกลับไปยังภูมินรกในวันแรม 15 ค่ำ เดือน 10
ประวัติและความเป็นมาของ วันสารทไทย สารทเดือนสิบ
สารทเดือนสิบ มีต้นกำเนิดมาจาก คติความเชื่อของอินเดีย เกี่ยวกับการทำบุญในช่วงเก็บเกี่ยวผลผลิต โดยพระยาอนุมานราชธนได้อธิบายว่า ช่วงเวลานี้เป็นช่วงที่เก็บเกี่ยวข้าวและผลไม้บางชนิด ทำให้เกิดการนำข้าวและผลผลิตมาทำขนม เช่น ขนมกระยาสารท เพื่อถวายพระและอุทิศส่วนกุศลแก่บรรพบุรุษ
ความสำคัญของ วันสารทไทย สารทเดือนสิบ
- การอุทิศส่วนกุศลให้บรรพบุรุษ – ชาวใต้เชื่อว่าผีปู่ย่าตายายจะได้รับส่วนบุญในช่วงนี้ หากไม่ได้รับบุญอาจจะเกิดความทุกข์ยาก
- การทำบุญด้วยผลผลิตทางการเกษตร – ขนมและผลผลิตต่างๆ จะถูกนำมาถวายพระและตั้งเปรต เพื่อแสดงความกตัญญู
- การรวมญาติ – ประเพณีนี้ถือเป็นโอกาสในการรวมญาติและทำบุญร่วมกัน เพื่อแสดงความเคารพและกตัญญูต่อบรรพบุรุษ
การจัดหฺมฺรับและการยกหฺมฺรับ
ในวันแรม 14 ค่ำ เดือนสิบ ชาวบ้านจะจัดหฺมฺรับ ซึ่งเป็นการนำของใช้และอาหารมาใส่กระบุงหรือถาด รวมถึงขนม 5 อย่างที่มีความหมายต่างๆ เช่น ขนมพองแทนแพ ขนมลาแทนเครื่องนุ่งห่ม ขนมกงแทนเครื่องประดับ ในวันแรม 15 ค่ำ เดือนสิบ ครอบครัวจะนำหฺมฺรับไปถวายพระและร่วมกันตั้งเปรตเพื่ออุทิศส่วนกุศลแก่บรรพบุรุษ
ประเพณีชิงเปรต
ชิงเปรต เป็นการแย่งชิงอาหารจากหลาเปรตหลังจากพิธีเสร็จสิ้น ซึ่งถือเป็นการได้รับกุศลที่แรงและเป็นสิริมงคลแก่ผู้ร่วมพิธี ผู้คนเชื่อว่าหากชิงได้อาหารจากเปรต วิญญาณของบรรพบุรุษจะได้รับส่วนบุญและช่วยเสริมสร้างโชคลาภ
สรุป
ประเพณีสารทเดือนสิบ เป็นประเพณีที่มีความสำคัญในด้านการอุทิศบุญให้บรรพบุรุษและการแสดงความกตัญญูต่อผู้ล่วงลับ นอกจากนี้ยังเป็นการรวมญาติและการทำบุญร่วมกัน โดยประเพณีนี้ไม่เพียงแต่สะท้อนถึงความเชื่อทางศาสนาและวัฒนธรรมเท่านั้น แต่ยังส่งเสริมความสามัคคีและความรักในครอบครัว
